Καινοτόμες τεχνικές, υλικά και ιατρικές συσκευές έχουν αναπτυχθεί τα τελευταία χρόνια, φέρνοντας επανάσταση στην αντιμετώπιση των καρδιαγγειακών παθήσεων, του εμφράγματος και των εγκεφαλικών.
Οι καρδιαγγειακές παθήσεις, μαζί με τα αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια και τα εμφράγματα αποτελούν την πρώτη αιτία νοσηρότητας και θνητότητας στην Ευρώπη (ποσοστό 46%), σημείωσε μιλώντας σε πρόσφατη συνέντευξη τύπου με αφορμή το διεθνές, ετήσιο συνέδριο Heart, Vessels & Stroke, που θα πραγματοποιηθεί 27-29 Ιανουαρίου στην Αθήνα, σημείωσε ο Kαθηγητής Καρδιολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης, πρώην πρόεδρος Ευρωπαϊκής Καρδιολογικής Εταιρείας, κ. Παναγιώτης Βάρδας.
Μεταξύ άλλων, στο συνέδριο θα παρουσιαστούν:
* Οι διακαθετηριακές παρεμβάσεις στις βαλβίδες της καρδιάς και κυρίως στην αορτή, οι οποίες συνεπάγονται λιγότερες επιπλοκές και πιο αξιόπιστη συμπεριφορά του προϊόντος. ΌΠως υπογράμμισε ο κ. Βάρδας “οι διακαθετηριακές βαλβιδικές θεραπείες αποτελούν τεράστια εξέλιξη στον τομέα της Καρδιαγγειακής Ιατρικής και ήλθαν για να μείνουν”.
Μέχρι σήμερα, χιλιάδες ασθενείς έχουν υποβληθεί παγκόσμια, σε διαδερμική εμφύτευση αορτικής βαλβίδας με υψηλά ποσοστά επεμβατικής επιτυχίας (97%). Τα ποσοστά θνητότητας ήταν χαμηλότερα από τα προβλεπόμενα με την περιεγχειρητική θνητότητα να υπολογίζεται στο 1,5% και τη θνητότητα στις 30 ημέρες, στο 8%.
Τελευταία εξελίχθηκε ένα νεότερο «όπλο»: οι βαλβίδες ταχείας έκπτυξης. Αυτές αποτελούν μια τεχνολογία ενδιάμεση μεταξύ της κλασικής αντικατάστασης και της εμφύτευσης μέσω καθετήρα. Οι πρώτες μελέτες από τη χρήση των βαλβίδων αυτών είναι πολύ ενθαρρυντικές. Οι βαλβίδες ταχείας έκπτυξης είναι αποκλειστικά βιολογικές και όχι μηχανικές.
* Νέα τεχνική για την ανεπάρκεια της μιτροειδούς βαλβίδας
Η «Διαδερμική Επιδιόρθωση Ανεπάρκειας Μιτροειδούς Βαλβίδας με το σύστημα Mitra-Clip» έρχεται να αντιμετωπίσει την ανεπάρκεια της μιτροεδιούς βαλβίδας.
Η επέμβαση χαρακτηρίζεται από χαμηλή περι-εγχειρητική θνητότητα και νοσηρότητα, μικρή διάρκεια νοσηλείας, σημαντική μείωση του βαθμού της ανεπάρκειας, σημαντική λειτουργική βελτίωση και μείωση ανάγκης επανεισαγωγών, ενώ πιθανά συμβάλει στη βελτίωση της επιβίωσης των ασθενών.
Γενικά, η τεχνική δεν λύνει την ανεπάρκεια της μιτροειδούς, αλλά δείχνει να προσφέρει οφέλη σε ασθενείς υψηλού κινδύνου.
* Απινιδωτές
Τα τελευταία χρόνια έχει μειωθεί σημαντικά το μέγεθος των υποδορίως τοποθετούμενων απινιδωτών. Ο κ. Βάρδας μάλιστα έκανε μία αναφορά στο 1993, οπότε για να τοποθετηθεί ο πρώτος απινιδωτής ανοίχθηκε ο θώρακας του ασθενούς. Μόλις τέσσερα χρόνια αργότερα, περάσαμε στους διαφλέβιους απινιδωτές και μόλις πριν από 2-3 χρόνια, στους υποδόριους, που σώζουν τις ζωές των ανθρώπων που θα μπορούσαν να αναπτύξουν θανατηφόρο αρρυθμία.
* Απεικονίσεις
«Στον χώρο της Καρδιολογίας, οι εξελίξεις στις απεικονίσεις είναι τουλάχιστον απίστευτες», τόνισε ο κ. Βάρδας.
* Φαρμακευτικές παρεμβάσεις
Με έναν νέο συνδυασμό δύο ουσιών, μπορούμε πλέον να αντιμετωπίσουμε τη συστολική καρδιακή ανεπάρκεια, ενώ και τα μμοκλωνικά αντισώματα (και συγκεκριμένα οι αναστολείς του PCSK9) κερδίζουν διαρκώς έδαφος στην Καρδιολογία και συγκεκριμένα στην αντιμετώπιση της οικογενούς υπερχοληστερολαιμίας.
Σε σχέση με τα φάρμακα αυτά, αναμένουμε την ευρεία χρήση τους σε πραγματικούς ασθενείς, γεγονός που θα επιβεβαιώσει την ασφάλεια και την αποτελεσματικότητά τους. Θέλουμε να μειώνουν τη χοληστερόλη χωρίς να προκαλούν εθισμό στο φάρμακο- να αποδίδουν δηλαδή σε βάθος χρόνου. Υπάρχουν ελπίδες ότι με τα συγκεκριμένα σκευάσματα ίσως δούμε και υποστροφή της αθηρωματικής πλάκας. Ένας άλλος στόχος είναι το φάρμακο να χορηγείται όχι κάθε μήνα αλλά πιο αραιά και να μειωθούν οι τιμές του, ώστε να χρησιμοποιηθεί και σε άλλες ομάδες πληθυσμού από αυτές που χρησιμοποιείται έως σήμερα.
* Ψηφιακή Υγεία
Οι ηλεκτρονικές υπηρεσίες υγείας και η χρήση ψηφιακών συσκευών αναμένεται να επιφέρουν μεγάλες αλλαγές στο σύστημα υγείας μέσα στα επόμενα χρόνια. Ήδη ένας μεγάλος αριθμός καταναλωτών στην Αμερική διαθέτει ηλεκτρονικές συσκευές υγείας και αναμένεται ο αριθμός αυτός να διπλασιαστεί έως το 2020 (από το 22% που ήταν το 2015 τουλάχιστον στο 43% το 2020). Ήδη μπορούμε με συγκεκριμένες συσκευές να έχουμε συνεχή καταγραφή του καρδιακού ρυθμού για τρία χρόνια, ενώ στο άμεσο μέλλον έρχονται και ενδοκαρδιακοί σένσορες. «Σε περίπου 5-10 χρόνια, για κάποιες κατηγορίες νόσων, θα αρχίσουμε να μιλάμε για bedless hospitals», σημείωσε χαρακτηριστικά ο κ. Βάρδας.
Μάλιστα, σύμφωνα με μελέτη της Accenture, το 57% των καταναλωτών στην Αμερική παρακολουθεί online τις προσωπικές τους ιατρικές πληροφορίες, όπως τα αποτελέσματα εξετάσεών του, ενώ το 37% έχει online το ιατρικό του ιστορικό και το 34% παρακολουθεί online τη σωματική του δραστηριότητα μέσω των συσκευών που διαθέτει.
Η ίδια μελέτη εκτιμά ότι το 2014 η εξοικονόμηση πόρων στην περίθαλψη λόγω χρήσης ψηφιακών συσκευών έφτασε στα 6 δισ. δολάρια, το 2015 στα 10 δισ. δολάρια, το 2016 στα 18 δισ. δολάρια, ενώ για το 2017 θα αγγίξει τα 30 δισ. δολάρια και το 2018 έως τα 50 δισ. δολάρια.
Μείζον πρόβλημα ωστόσο είναι ότι πολλές χώρες εμφανίζονται ανέτοιμες τόσο στην αξιολόγηση των νέων, τεχνολογιών υγείας, όσο κυρίως στην αποζημίωσή τους. Ωστόσο, είναι ξεκάθαρο ότι το μέλλον στην υγειονομική περίθαλψη ανήκει σε ηλεκτρονικές υπηρεσίες υγείας και συσκευές.
* Νέου τύπου στεντ
Τα τελευταία χρόνια, έχει αναπτυχθεί ένας νέος τύπος στεντ, το λεγόμενο βιοαπορροφήσιμο. Τα υπάρχοντα μεταλλικά στεντ, επειδή παραμένουν μόνιμα εμφυτευμένα στο τοίχωμα του αγγείου, περιορίζουν σημαντικά μελλοντικές θεραπευτικές επιλογές, όπως η αορτοστεφανιαία παράκαμψη στην περιοχή εμφύτευσής του. Επίσης, στο τοίχωμα του αγγείου μπορεί να δημιουργηθεί ουλή λόγω φλεγμονώδους αντίδρασης στην παρουσία του μεταλλικού στεντ.
Το νέο βιοαπορροφήσιμο στεντ έχει σχεδιαστεί έτσι ώστε να κρατάει τις αρτηρίες ανοιχτές για 3 χρόνια και στη συνέχεια να διαλύεται με φυσικό τρόπο μέσα στο σώμα, όπως γίνεται και με τα εσωτερικά ράμματα. Είναι φτιαγμένο από πολυγαλακτικό οξύ, παρόμοιο με το υλικό που χρησιμοποιείται στα εσωτερικά ράμματα.
Μετά την εμφύτευσή του απελευθερώνει τοπικά φαρμακευτική ουσία, που εμποδίζει την επαναστένωση. Η ασφάλεια και η αποτελεσματικότητά του, έχει αποδειχθεί με μεγάλες τυχαιοποιημένες μελέτες. Μεταβολίζεται μετά από 2-3 χρόνια, μέσω της φυσικής διαδικασίας της υδρόλυσης στον οργανισμό.
Ο νέος τύπος στεντ ενδείκνυται για ασθενείς που πάσχουν από επιμήκεις στενώσεις των στεφανιαίων αρτηριών ειδικά στην πρόσθια κεντρική αρτηρία. Αποτελεί ελπιδοφόρα εξέλιξη ειδικά για νέους ανθρώπους, οι οποίοι θα χρειασθούν αρκετές επαναληπτικές επεμβάσεις στα αγγεία, λόγω εξέλιξης της στεφανιαίας νόσου.
Φέτος, συμπληρώνονται 40 χρόνια από την εφαρμογή της πρώτης αγγειοπλαστικής επέμβασης από τον καρδιολόγο Andreas Gruntzig στη Ζυρίχη. Η επέμβαση έχει σώσει εκατ. ζωές σε όλο τον κόσμο και σήμερα η πρωτογενής αγγειοπλαστική αποτελεί την πιο αποτελεσματική θεραπεία του οξέος εμφράγματος.
Η πρωτογενής αγγειοπλαστική βελτιώνει την πρόγνωση και μειώνει τη θνησιμότητα συμβάλλοντας ουσιαστικά και στην ελάττωση του χρόνου νοσηλείας. Η πλήρης και επαρκής αποκατάσταση της αιμάτωσης επιτυγχάνεται στην πρωτογενή αγγειοπλαστική σε ποσοστό πέραν του 90%! Κρίσιμος παράγοντας αποτελεί η ταχύτητα προσέλευσης του ασθενούς σε νοσοκομείο με κατάλληλη υποδομή. Πλέον και στην Ελλάδα σε αρκετά νοσοκομεία προσφέρεται η δυνατότητα πρωτογενούς αγγειοπλαστικής.
Το πρώτο στεντ τοποθετήθηκε σε ανθρώπινη στεφανιαία αρτηρία το 1986, στην Τουλούζη της Γαλλίας, από τους Ζακ Puel και Ulrich Sigwart. Η τεχνολογική εξέλιξη του στεντ τόσο όσον αφορά τα ευγενή μέταλλα κατασκευής, όσο και την επικάλυψή τους από διάφορες φαρμακευτικές ουσίες που απελευθερώνουν στο τοίχωμα του αγγείου, οδήγησαν στην ακόμη μεγαλύτερη μείωση των ποσοστών επαναστένωσης, επιφέροντας επανάσταση στην επεμβατική καρδιολογία.
* Αντιμετώπιση εγκεφαλικών επεισοδίων
«Πληγή» αποτελούν για τη χώρα μας τα ισχαιμικά καρδιακά και τα εγκεφαλικά επεισόδια, αφού ευθύνονται για το 48% των θανάτων, κοστίζοντας στο σύστημα υγείας περισσότερα από 2,6 δισεκατομμύρια ευρώ τον χρόνο! Το μεγαλύτερο κόστος σε σχέση με τα αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια (AEE) έχει να κάνει με τη νοσηλεία στο νοσοκομείο. Όπως χαρακτηριστικά σημείωσε ο Παθολόγος , τ. Διευθυντής ΕΣΥ (Υπεύθυνος Μονάδας Οξέων Αγγειακών Εγκεφαλικών Επεισοδίων, Νοσοκομείο “Αλεξάνδρα”), κ. Κωνσταντίνος Βέμμος, “ο μέσος όρος νοσηελίας των εγκεφαλικών επεισοδίων είναι 10 ημέρες. Αν αυτό μπορούσαμε να το κάνουμε 9, θα κερδίζαμε περίπου 42.000 ευρώ κάθε χρόνο”.
Τα ΑΕΕ αποτελούν διεθνώς την πιο συχνή αιτία μόνιμης αναπηρίας και ταυτόχρονα την τρίτη αιτία θανάτου μετά τις καρδιακές παθήσεις και τον καρκίνο. Σε περιόδους οικονομικής κρίσης αυξάνονται καθώς επιδεινώνεται η ποιότητα διατροφής των ανθρώπων, μεγαλώνει το άγχος, η κατάθλιψη, το κάπνισμα και οι καταχρήσεις.
Στο συνέδριο θα συζητηθούν νέες μέθοδοι αντιμετώπισης του προβλήματος. Ειδικότερα, τα τελευταία χρόνια έχουν εμφανιστεί διάφορα συστήματα μηχανικής θρομβεκτομής, τα οποία προωθούνται στην περιοχή του θρόμβου και τον απομακρύνουν, είτε με αναρρόφηση, είτε με «σύλληψη», σε συνδυασμό ή όχι με ενδοφλέβια θρομβόλυση.
Η θρομβεκτομή θα πρέπει να γίνεται μόνο σε εξειδικευμένα για εγκεφαλικά επεισόδια κέντρα. Γι’ αυτό, οι ειδικοί καλούν τους φορείς χάραξης πολιτικής για την υγεία της Ευρώπης να εξασφαλίσουν την πλήρη κάλυψη με τέτοια κέντρα, ώστε οι ασθενείς με οξύ ισχαιμικό εγκεφαλικό επεισόδιο να έχουν έγκαιρη πρόσβαση σε μηχανική θρομβεκτομή όταν χρειάζεται. Δυστυχώς, τέτοια ειδικά κέντρα στην Ελλάδα στο δημόσιο σύστμα υγείας δεν υπάρχουν και οι όποιες προσπάθειες περιορίζονται σε μεμονωμένες κλινικές και μεμονωμένους γιατρούς. Ως αποτέλεσμα, Ελλάδα και Πορτογαλία κρατούν τα σκήπτρα στον θάνατο των ασθενών μέσα στον πρώτο μήνα από το επεισόδιο.
Πάντως, σήμερα με τη βοήθεια αυτής της τεχνικής οι γιατροί είναι σε θέση να αποκαταστήσουν τη ροή του αίματος στα αγγεία σε πάνω από το 80% των περιπτώσεων, ποσοστό που θεωρείται αρκετά σημαντικό, καθώς πριν από 6-7 χρόνια αυτή η τεχνική μπορούσε να εφαρμοστεί μόνο στο 30-40% των περιπτώσεων.
Παρά τις τελευταίες εξελίξεις στον τομέα της μηχανικής θρομβεκτομής, η ενδοφλέβια θρομβόλυση εξακολουθεί να αποτελεί βασικό και αξιόπιστο μέσο στην θεραπεία του εγκεφαλικού επεισοδίου. Δυστυχώς, τις περισσότερες φορές οι ασθενείς δεν φτάνουν έγκαιρα στο νοσοκομείο για αυτή τη θεραπεία ή έχουν αντενδείξεις για τη χορήγηση αυτού του φαρμάκου.
Το κοινωνικό-οικονομικό κόστος των εγκεφαλικών είναι τεράστιο. Ένα μήνα μετά το εγκεφαλικό, το 26% των ασθενών έχει ήδη πεθάνει. Ένα χρόνο μετά, η θνησιμότητα έχει φθάσει στο 37% και από τους επιζώντες το ένα τρίτο περίπου είναι ανάπηροι και χρειάζονται συνεχή βοήθεια, υποστήριξη και επίβλεψη.
