γράφει ο Άγγελος Λάμπρου, δικηγόρος, Managing Director/Partner της «Lex Fortis Law Firm»
Η πρόσφατη Κοινή Υπουργική Απόφαση (K.Y.A.) 36277/20.5.2016 επιδιώκει να καθορίσει το νομικό πλαίσιο για την ίδρυση και την λειτουργία των φαρμακείων στη χώρα μας. Θα κάνουμε μια πρώτη προσέγγιση αυτής της σημαντικής απόφασης, βλέποντας και σχολιάζοντας τις βασικές της ρυθμίσεις, μέσα από 14 ερωτήσεις και αντίστοιχες απαντήσεις:
1. Ποιοι μπορούν να είναι ιδιοκτήτες φαρμακείων;
- φαρμακοποιοί που ιδρύουν ατομική επιχείρηση φαρμακείου,
- φαρμακοποιοί που ιδρύουν εταιρείες επιχείρησης φαρμακείου, οποιασδήποτε μορφής, εκτός από ανώνυμη εταιρεία. Δηλαδή, οι φαρμακοποιοί μπορούν να συστήσουν και να λειτουργούν εταιρείες ομόρρυθμες (ο.ε.), ετερόρρυθμες (ε.ε.), εταιρείες περιορισμένης ευθύνης (ε.π.ε.) και ιδιωτικές κεφαλαιουχικές εταιρείες (ι.κ.ε.) ακόμη και αφανείς εταιρείες (δεν συνιστούμε τις τελευταίες).
Στις εταιρείες φαρμακείων πρέπει πάντοτε να προκύπτει ποιοί είναι οι εταίροι, γι' αυτό και δεν επιτρέπεται η λειτουργία εταιρείας φαρμακείου με την μορφή της ανώνυμης εταιρείας. Επίσης, δεν υπάρχει πλέον η αμφιβολία που υπήρχε πριν την Κ.Υ.Α.: εταιρεία φαρμακείου μπορεί να συστήσουν και οι ατομικές επιχειρήσεις φαρμακείων που ήδη λειτουργούν και όχι μόνο αυτές που θα ιδρυθούν μετά την εφαρμογή της Κ.Υ.Α.
-μη φαρμακοποιοί που μπορούν να ιδρύσουν αποκλειστικά και μόνο εταιρεία περιορισμένης ευθύνης, και κάτω από συγκεκριμένες προϋποθέσεις (που θα δούμε παρακάτω, στην ερώτηση 3).
2. Δηλαδή, μπορεί και πρόσωπο που δεν είναι φαρμακοποιός να είναι ιδιοκτήτης φαρμακείου;
Ναι, πλέον μπορεί.
3. Κάτω από ποιες προϋποθέσεις;
Οποιοδήποτε φυσικό πρόσωπο, που έχει ιθαγένεια οποιασδήποτε χώρας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, χωρίς να είναι απαραίτητα φαρμακοποιός, μπορεί πλέον να λειτουργεί και εκμεταλλεύεται επιχείρηση φαρμακείου, με απόφαση του αρμόδιου Περιφερειάρχη.
Όμως (1),
ο μη φαρμακοποιός μπορεί να είναι ιδιοκτήτης φαρμακείου μόνο μέσα από υποχρεωτική σύσταση μιας συγκεκριμένης εταιρικής μορφής: της εταιρείας περιορισμένης ευθύνης (ε.π.ε.) η οποία θα λάβει την άδεια ίδρυσης φαρμακείου (και για κενές θέσεις, που είναι έως 10 μέχρι το 2020). Η ε.π.ε. θα πρέπει να έχει συσταθεί πριν την χορήγηση της άδειας λειτουργίας του φαρμακείου και να είναι ορισμένης διάρκειας.
Όμως (2),
Αυτή η ε.πε.ε.δεν μπορεί να συσταθεί, χωρίς να συμμετέχει στο κεφάλαιο της φαρμακοποιός με άδεια (ο οποίος ορίζεται και υπεύθυνος φαρμακοποιός) με ποσοστό τουλάχιστον 20% και για όλη την διάρκεια της .
Για το υπόλοιπο 80% μπορούν να συμμετέχουν πρόσωπα που δεν είναι φαρμακοποιοί.
Διαχειριστής της ε.π.ε. μπορεί να είναι είτε εταίρος είτε οποιοσδήποτε μη εταίρος (τρίτος) φυσικό ή και νομικό πρόσωπο.
4. Ιατρός ή παραγωγός/εισαγωγέας/κάτοχος άδειας κυκλοφορίας φαρμάκων μπορεί να συμμετέχει σε εταιρεία που λειτουργεί φαρμακείο;
Όχι, απαγορεύεται. Ούτε και συγγενείς τους μέχρι και δευτέρου βαθμού, ούτε εταιρείες συμφερόντων τους μπορούν να συμμετέχουν σε εταιρεία που λειτουργεί φαρμακείο.
5. Ποιος ο σκοπός των ατομικών επιχειρήσεων και των εταιρειών φαρμακείων;
Ο σκοπός είναι αποκλειστικά και μόνο η λειτουργία και εκμετάλλευση φαρμακείου. Συνεπώς, τόσο οι ατομικές όσο και οι εταιρικές επιχειρήσεις φαρμακείων είναι επιχειρήσεις ειδικού σκοπού.
6. Ποια η σχέση της άδειας ιδρύσεως φαρμακείου και της άδειας λειτουργίας φαρμακείου;
Είναι σχέση απόλυτης εξάρτησης, αφού χορηγούνται στα ίδια φυσικά πρόσωπα και η ανάκληση της άδειας λειτουργίας οδηγεί υποχρεωτικά και στην ανάκληση της άδειας ιδρύσεως.
7. Οι άδειες αυτές μπορεί να δοθούν και σε νομικά πρόσωπα (εταιρείες, δηλαδή);
Όχι. Χορηγούνται μόνο σε φυσικά πρόσωπα (παρά την λανθασμένη διατύπωση της Κ.Υ.Α. στο άρθρο 5 περίπτωση δ).
8. Οι ατομικές επιχειρήσεις και οι εταιρείες φαρμακείων μπορούν να ιδρύουν υποκαταστήματα;
Φυσικά ναι, αρκεί να έχει χορηγηθεί κατά τους όρους της Κ.Υ.Α. και τις ισχύουσες διατάξεις του νόμου, χωριστή άδεια ιδρύσεως για το υποκατάστημα. Το υποκατάστημα συνιστάται με την εταιρική μορφή που λειτουργεί το κεντρικό κατάστημα της εταιρείας και κάτω από την ίδια επωνυμία. Η άδεια ιδρύσεως του υποκαταστήματος προσμετράται στο σύνολο των αδειών ίδρυσης που δικαιούται ένα φυσικό πρόσωπο να λάβει. Κατά την ίδρυση των υποκαταστημάτων δεν θίγεται το πληθυσμιακό κριτήριο, το οποίο συντρέχει πάντοτε.
9. Πόσες άδειες ίδρυσης μπορεί να λάβει ένα φυσικό πρόσωπο;
Κάθε άδεια ίδρυσης αντιστοιχεί σε ένα (1) κατάστημα ή υποκατάστημα φαρμακείου. Ο ανώτατος επιτρεπόμενος αριθμός χορηγούμενων αδειών στο ίδιο φυσικό πρόσωπο αυξάνεται κατά μία (1) άδεια κατ' ανώτατο όριο κατ' έτος μέχρι το 2020, οπότε και ορίζεται ανώτατος επιτρεπόμενος αριθμός οι δέκα (10) άδειες σε πανελλαδική κλίμακα. Πιο συγκεκριμένα, για το έτος 2016 επιτρέπεται η χορήγηση μέχρι έξι (6) αδειών στο ίδιο πρόσωπο, για το έτος 2017 μέχρι επτά (7), για το έτος 2018 μέχρι οκτώ (8), για το έτος 2019 μέχρι εννιά (9) και για το 2020 μέχρι δέκα (10) αδειών (πάντα στο ίδιο φυσικό πρόσωπο).
Κάθε εταίρος (άνδρας ή γυναίκα) οποιασδήποτε εμπορικής εταιρείας καθώς και κάθε φαρμακοποιός που διατηρεί ατομική επιχείρηση λειτουργίας και εκμετάλλευσης φαρμακείου, μπορεί να συμμετέχει μέχρι το 2020, σύμφωνα με την πιο πάνω κλιμάκωση, σε δέκα (10) συνολικά κατ' ανώτατο όριο εταιρείες λειτουργίας και εκμετάλλευσης φαρμακείου.
10. Τι χρειάζεται να έχει όποιος ζητεί άδεια ιδρύσεως φαρμακείου (φαρμακοποιός ή μη);
α) Την ελληνική ιθαγένεια ή την ιθαγένεια ενός των κρατών - μελών της Ε.Ε.
β) Να μην έχει καταδικασθεί αμετάκλητα σε οποιαδήποτε ποινή για κλοπή, υπεξαίρεση, απάτη, εκβίαση, πλαστογραφία, εγκλήματα κατά των ηθών, συκοφαντική δυσφήμιση, για πράξεις που έχουν σχέση με την άσκηση του επαγγέλματος του, κιβδηλεία, παραχάραξη, παράβαση κακουργηματικού χαρακτήρα, των διατάξεων των νόμων περί ναρκωτικών, του άρθρου 187Α του Ποινικού Κώδικα ή να μην έχει καταδικασθεί αμετάκλητα για κακούργημα ή καθ' υποτροπή για πλημμέλημα για το οποίο επεβλήθη η στέρηση των πολιτικών του δικαιωμάτων ή να μην έχει παραπεμφθεί με αμετάκλητο βούλευμα για κάποιο από τα παραπάνω αδικήματα.
Σημείωση δική μας: Ενώ υπάρχει αυστηρότατη πρόβλεψη γι αυτόν που ζητεί την ίδρυση φαρμακείου, δεν υπάρχει καμία αντίστοιχη πρόβλεψη γι αυτόν που συμμετέχει στην εταιρεία του φαρμακείου, τον εταίρο δηλαδή, ο οποίος μπορεί να κατέχει ακόμη και την πλειοψηφία των εταιρικών μεριδίων της εταιρείας και ταυτόχρονα να βαρύνεται με τα πιο πάνω αδικήματα, καθώς και με άλλα.
γ) Να μην οφείλει στο Ελληνικό Δημόσιο οποιαδήποτε οφειλή από φόρους, πρόστιμα ή άλλη αιτία,
δ) Να μην του έχει επιβληθεί ως κύρωση η οριστική ανάκληση της άδειας ίδρυσης φαρμακείου ή φαρμακαποθήκης.
11. Σε περίπτωση παράβασης οποιασδήποτε διάταξης της Κ.Υ.Α., ποιες είναι οι κυρώσεις;
Η παράβαση ΟΠΟΙΑΣΔΗΠΟΤΕ διάταξης της Κ.Υ.Α., ακόμα και της πιο απλής, συνεπάγεται την εξαιρετικά επώδυνη κύρωση της αυτεπάγγελτης ανάκλησης της άδειας ίδρυσης του φαρμακείου. Λόγω δε της ανάκλησης, απαγορεύεται να χορηγηθεί νέα άδεια ίδρυσης φαρμακείου.
12. Τι γίνεται σε περίπτωση κληρονομίας φαρμακείου;
Δεν υπάρχει πρόβλεψη (νομοθετικό κενό)
13.Τι γίνεται σε περίπτωση συστέγασης φαρμακείων;
Δεν υπάρχει πρόβλεψη (νομοθετικό κενό)
14. Μπορούν οι μη φαρμακοποιοί να λαμβάνουν άδεια ίδρυσης κατά παρέκκλιση του πληθυσμιακού κριτηρίου και να συστεγάζονται με φαρμακεία που έχουν ήδη άδεια;
Δεν υπάρχει πρόβλεψη (νομοθετικό κενό).
Όπως διαπιστώνουμε, υπάρχουν πολλά θέματα που δεν έχουν ρυθμιστεί ή δεν έχουν ρυθμιστεί κατά τον καλύτερο δυνατό τρόπο.
Για τον λόγο αυτό, θα επανέλθουμε με περισσότερα σχόλια σε αυτή την πολύ σημαντική, για το μέλλον των φαρμακείων, απόφαση.
Στο site της Εταιρείας μας www.lexfortis.gr, μπορείτε να δείτε δημοσιευμένη όλη την Κ.Υ.Α