Σε παγκόσμια επιδημία και μια μεγάλη πρόσκληση για την κοινωνία, την οικονομία και την υγεία, αναδεικνύεται τα τελευταία χρόνια το Alzheimer. Κάθε 3 δευτερόλεπτα διαγιγνώσκεται ένα νέο περιστατικό άνοιας παγκοσμίως. Ωστόσο, η χώρα μας υπολείπεται σημαντικά σε δομές για τη φροντίδα και την περίθαλψη των ατόμων αυτών.

Με δεδομένο ότι τα κρούσματα της νόσου θα συνεχίσουν να αυξάνονται, όσο ο πληθυσμός του πλανήτη γερνάει, το πιο σημαντικό είναι να αλλάξουμε τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζουμε τα άτομα με άνοια. Σήμερα, στην Ελλάδα υπάρχουν περίπου 200.000 ασθενείς, έναντι 10,5 εκατομμυρίων στην Ευρώπη και 47 εκατομμυρίων σε όλο τον κόσμο, αριθμός που πρόκειται να τριπλασιαστεί έως το 2050.

Στην Ελλάδα, το 89% των πασχόντων από άνοια μένουν στο σπίτι, καθώς λείπουν Κέντρα Ημέρας, υπηρεσίες φροντίδας στο σπίτι, ιδρύματα μακροχρόνιας παραμονής και δομές ανακουφιστικής φροντίδας τελικού σταδίου. «Οι ελάχιστες υπηρεσίες που υπάρχουν δεν έχουν καμία δικτύωση μεταξύ τους, ενώ απουσιάζει παντελώς και ένα νομοθετικό πλαίσιο για την άνοια», τόνισε η νευρολόγος- ψυχίατρος, πρόεδρος της Εταιρείας Νόσου Alzheimer Αθηνών, πρόεδρος του Εθνικού Παρατηρητηρίου για την άνοια, κ. Παρασκευή Σακκά.

Κόστος

«Αν η άνοια ήταν κράτος, θα ήταν η 18η μεγαλύτερη οικονομία στον κόσμο», τόνισε χαρακτηριστικά η κ. Σακκά. «Η άνοια κοστίζει περισσότερο από τα εγκεφαλικά επεισόδια, τον καρκίνο και τα καρδιαγγειακά νοσήματα. Στο τελικό στάδιο, ένας ασθενής με άνοια κοστίζει 18946 ευρώ τον χρόνο», πρόσθεσε η ίδια.

Το ετήσιο κόστος της άνοιας στη χώρα μας υπολογίζεται στα 3-6 δις. ευρώ, ενώ το συνολικό κόστος της άνοιας σε παγκόσμιο επίπεδο ανέρχεται σε 818 δις. δολάρια.

Εκτός όμως από την οικονομική επιβάρυνση, η άνοια πλήττει σοβαρά και το οικογενειακό περιβάλλον. Στην Ελλάδα, υπάρχουν περίπου 400.000 περιθάλποντες ατόμων με άνοια. Ένας από αυτούς είναι ο γνωστός δημοσιογράφος Δημήτρης Τάκης, ο οποίος τόνισε: «Πρέπει όλοι να αγωνιστούμε για τη δημιουργία δομών, υπηρεσιών και συνθηκών που βελτιώνουν την ποιότητα ζωής των ατόμων με άνοια και των φροντιστών τους, την υποστήριξη της έρευνας σχετικά με τη νόσο, την ενημέρωση και ευαισθητοποίηση του κοινού, την προάσπιση των ανθρωπίνων και κοινωνικών δικαιωμάτων των ατόμων με άνοια καθώς και την καταπολέμηση του στίγματος και των διακρίσεων που βιώνουν. Ακόμη και σήμερα, την εποχή της απόλυτης πληροφορίας, το στίγμα είναι εδώ, είναι ισχυρό και οριζόντιο, δεν γνωρίζει περιορισμούς και εκτείνεται σε όλα τα κοινωνικά, οικονομικά και μορφωτικά επίπεδα. Υπάρχουν δωμάτια σε ιδιωτικά νοσοκομεία, με ασθενείς γνωστών ανθρώπων, ενώ πολύ χειρότερα είναι τα πράγματα στην επαρχία, όπου τα άτομα με άνοια κλείνονται στο σπίτι ή στέλνονται σε ιδρύματα».

Θεραπείες

Το τελευταίο φάρμακο που βγήκε στην αγορά για τη νόσο Alzheimer κυκλοφόρησε το 2001 και πρόκειται για συμπτωματική θεραπεία. Η η νευρολόγος-ψυχίατρος, καθηγήτρια ΑΠΘ, πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Νόσου Alzheimer, κ. Μάγδα Τσολάκη ανέφερε ότι η παγκόσμια ερευνητική κοινότητα αγωνίζεται πολύ σκληρά έτσι ώστε σύντομα να είναι διαθέσιμο ένα φάρμακο που θα τροποποιεί ικανοποιητικά την εξέλιξη σε κάθε στάδιο της νόσου, σημειώνοντας ότι «στη Γενετική θεραπευτική σκέφτονται να τροποποιήσουν την έκφραση των προδιαθεσικών γονιδίων έτσι ώστε οι φυσιολογικοί ηλικιωμένοι να παραμείνουν φυσιολογικοί, να αλλάξουν την έκφραση των γονιδίων που καθορίζουν τη μετατροπή από Ήπια Νοητική Διαταραχή σε Νόσο Alzheimer και να αναστείλουν τη δράση των αντίστοιχων γονιδίων που καθορίζουν τη γρήγορη εξέλιξη από την εμφάνιση της νόσου».

Επίσης, η επιστημονική κοινότητα αναζητά βιοδείκτες, που να δείχνουν ποιος έχει νόσο Alzheimer. «Πρέπει να βρούμε ομάδες υψηλού κινδύνου, να βρούμε βιολογικούς δείκτες και να ξεκινήσουμε εγκαίρως τη θεραπεία», πρόσθεσε η κυρία Τσολάκη.

Παράγοντες κινδύνου

Οι σημαντικότεροι παράγοντες κινδύνου που έχουν διαπιστωθεί είναι η γενετική προδιάθεση και η αύξηση της ηλικίας, παράγοντες μη τροποποιήσιμοι. Η αυστηρά κληρονομική μορφή της νόσου είναι σπάνια, αφορά σε λιγότερο από 1% του συνόλου των πασχόντων και εμφανίζεται σε ηλικίες κάτω των 65 ετών. Η  σποραδική μορφή της νόσου Alzheimer που εμφανίζεται μετά τα 65 έτη έχει μικρότερη κληρονομική επιβάρυνση.

Τροποποιήσιμοι παράγοντες

·      αγγειακοί παράγοντες- σε μεγαλύτερο κίνδυνο βρίσκονται οι διαβητικοί, οι παχύσαρκοι, οι καπνιστές, τα άτομα που έχουν υψηλές τιμές χοληστερόλης και μεταβολικό σύνδρομο

·      κατάθλιψη

·      δίαιτα (η μεσογειακή διατροφή προστατεύει από την εμφάνιση της νόσου)

·      νοητικό απόθεμα

·      ενεργός τρόπος ζωής

·      κοινωνικές συναναστροφές- η επαφή και η αλληλεπίδραση με άλλους ανθρώπους έχει βρεθεί ότι αντισταθμίζουν τις βλάβες του Alzheimer

Πρόσφατη μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Lancet τον Μάρτιο του 2015, η οποία πραγματοποιήθηκε σε άτομα με υψηλό κίνδυνο εμφάνισης Alzheimer, έδειξε ότι η εντατική φυσική άσκηση, ο έλεγχος των παραγόντων κινδύνου και οι κοινωνικές συναναστροφές μειώνουν σημαντικά τον κίνδυνο εμφάνισης άνοιας.

Πού να απευθυνθείτε;

Ελληνικές Εταιρείες & Σύλλογοι Νόσου Αlzheimer

Θεσσαλονίκη: Ελληνική Εταιρεία Νόσου Alzheimer και Συναφών Διαταραχών, Π. Συνδίκα 13, Γραμμή Βοήθειας: 2310 909000

Αθήνα: Εταιρεία Νόσου Alzheimer και Συναφών Διαταραχών Αθηνών, Μάρκου Μουσούρου 89 & Στίλπωνος 33, τηλ. 2107013271

Ψυχογηριατρική Εταιρεία “ο Νέστωρ”, Ιωάννου Δροσοπούλου 22, Αθήνα, τηλ. 2108235050

Ολοκληρωμένη Μονάδα Alzheimer – MKO Aποστολή, Ηρώδου Αττικού & Αφροδίτης, Χαλάνδρι, τηλ. 2130227965

IASIS –Αστική μη Κερδοσκοπική Εταιρεία, Κριμαίας 73, Άνω Γλυφάδα, τηλ. 2109608020

Βόλος: Ελληνική Εταιρεία Νόσου Alzheimer και Συναφών Διαταραχών Βόλου, Τοπάλη 7, τηλ. 2421031227

Ιωάννινα: Σωματείο Alzheimer Ιωαννίνων “Ιπποκράτης”

Γεν. Νοσοκομείο Χατζηκώστα, Λεωφ. Μακρυγιάννη, τηλ. 2651080420, 2651094703

Κατερίνη: Κέντρο Ημερήσιας Φροντίδας Ανοϊκών Ασθενών και των Φροντιστών τους, Παλαιό Νοσοκομείο Κατερίνης, 7ης Μεραρχίας 26, τηλ. 2351046910

Ηράκλειο: Εταιρεία Νόσου Alzheimer Ηρακλείου Αλληλεγγύη, Νταλάνη 22, τηλ. 2810224427

Λάρισα: Εταιρεία Νόσου Alzheimer και Συναφών Διαταραχών Νομού Λάρισας, Τέρμα Λαγού και Κραννώνος, τηλ. 2410620014

Ρέθυμνο: Ελληνική Εταιρεία Νόσου Alzheimer και Συναφών Διαταραχών Ρεθύμνου “Συμπαράσταση”, Μάχης Ποταμών 9, Ρέθυμνο, τηλ. 2831101645

Ρόδος: Εταιρεία Ανάπτυξης Κοινοτικών Υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας παιδιών και ενηλίκων “Πανάκεια”, Στ. Καζούλη, τηλ. 2241039530

Χαλκίδα: Ελληνική Εταιρεία Νόσου Alzheimer και Συγγενών Διαταραχών Χαλκίδας, 28ης Οκτωβρίου, τηλ. 6937244646

Χανιά: Ελληνική Εταιρεία Νόσου Alzheimer και Συναφών Διαταραχών Παράρτημα Χανίων, Xρυσοπηγής 60, τηλ. 2821076050