"Το ΕΣΥ είναι όρθιο, σταθεροποιείται συνεχώς, ενισχύεται με προσωπικό, βελτιώνει την απόδοσή του και αυξάνει τη «χωρητικότητα» του, εξυπηρετώντας αξιόπιστα περισσότερους πολίτες χωρίς διακρίσεις και αποκλεισμούς. Η αλήθεια επίσης είναι ότι η χώρα είναι υγειονομικά ασφαλής και ότι καμιά «υγειονομική βόμβα» δεν ενεργοποιήθηκε", υπογράμμισε ο γενικός γραμματέας Δημόσιας Υγείας, κ. Γιάννης Μπασκόζος, στην εκδήλωση με τίτλο "Restoring the Healthcare of Greece".
Και συνέχισε: "Δεν επιτρέψαμε να μετατραπεί το προσφυγικό σε πρόβλημα Δημόσιας Υγείας, στηριχθήκαμε στο εξαιρετικό επιστημονικό δυναμικό της χώρας, συνεργαστήκαμε με τους διεθνείς οργανισμούς και τις έγκυρες ΜΚΟ, βελτιώσαμε σημαντικά το επίπεδο της υγειονομικής φροντίδας, ενισχύσαμε την επιδημιολογική επιτήρηση των λοιμώξεων και αποτρέψαμε τη διασπορά των σποραδικών κρουσμάτων που ήταν αναμενόμενο ότι θα εκδηλωθούν. Με έμφαση στις δράσεις πρόληψης, στον καθολικό εμβολιασμό του παιδικού πληθυσμού, στις παρεμβάσεις Δημόσιας Υγείας, ενισχύουμε το αίσθημα υγειονομικής ασφάλειας της κοινωνίας και περιορίζουμε την κοινωνική επιρροή των ξενοφοβικών, μισαλλόδοξων και ρατσιστικών κραυγών.
Αυτό που κάνουμε δεν είναι απλώς μια μίζερη διαχείριση της όντως δύσκολης καθημερινότητας στις υπηρεσίες Υγείας, αλλά είναι η 1η σοβαρή και συγκροτημένη πολιτική παρέμβαση στήριξης της δημόσιας περίθαλψης εδώ και πολλά χρόνια. Ο συνολικός σχεδιασμός προσλήψεων μόνιμου και επικουρικού προσωπικού αλλά και παντός τύπου συμβάσεων στα νοσοκομεία, τις δομές ΠΦΥ και των εποπτευόμενων φορέων από το Υπουργείο Υγείας, υπερβαίνει αθροιστικά τους 10.000 γιατρούς και λοιπό προσωπικό. Αυτά δεν είναι λόγια, είναι αδιαμφισβήτητα στοιχεία, είναι δρομολογημένες προσλήψεις που βεβαίως δεν προχωρούν με την ταχύτητα που θα θέλαμε και που απαιτούν οι πιεστικές ανάγκες του ΕΣΥ, αλλά σίγουρα αλλάζουν καθημερινά το κλίμα στα νοσοκομεία, ενθαρρύνουν το προσωπικό, δημιουργούν βάσιμα τη θετική προσδοκία σταδιακής βελτίωσης του ΕΣΥ και αναβαθμισμένων υπηρεσιών προς τους πολίτες. Οι ψευδολογίες ότι καμιά πρόσληψη δεν έχει γίνει, ότι μειώνεται ο προϋπολογισμός, ότι καμιά προετοιμασία δεν έχει γίνει για τη γρίπη, ότι κινδυνεύουν οι πολίτες από την αποδιοργάνωση του ΕΣΥ, εκθέτουν ανεπανόρθωτα τους εμπνευστές τους και πλήττουν την αξιοπιστία της δημόσιας περίθαλψης.
Υπάρχουν όμως οι υλικές προϋποθέσεις αυτής της βελτίωσης; Έχει εξασφαλιστεί η αναγκαία χρηματοδότηση; Tην απάντηση την έδωσε ο περσινός προϋπολογισμός των νοσοκομείων-ΥΠΕ, που ήταν ο 1ος μετά από 5 χρόνια με ανοδική τάση, και φυσικά συνεχίζει να τη δίνει με σαφήνεια ο προϋπολογισμός του 2017. Τα 1.388 δις.ευρώ που ήταν ο αρχικός προϋπολογισμός (όριο αγορών) του 2015 έγιναν 1.556 με την «ένεση» χρηματοδότησης που κάναμε τον Οκτώβριο του 2015 ανακατανέμοντας κρατικούς πόρους υπέρ του ΕΣΥ. Το 2016 έγιναν 1.634 δις.ευρώ, ποσό που διατηρείται σταθερό μέχρι το 2018 στα πλαίσια του νέου ΜΠΔΣ 2015-2018. Αυτό σημαίνει επιπλέον 268 εκ. ευρώ το 2016 (230 για τα νοσοκομεία + 38 εκ.ευρώ για ΥΠΕ/ΠΕΔΥ) και 252 εκ. ( 214+ 38) το 2017, πέραν των προβλέψεων του ΜΠΔΣ της προηγούμενης κυβέρνησης που προέβλεπε 1.404 δις το 2016 και 1,420 δις το 2017 -2018. Ειδικά οι δαπάνες για την ΠΦΥ που αποτελεί κεντρική πολιτική προτεραιότητα για την κυβέρνηση, οι δαπάνες για τα ΚΥ και τις δομές του ΠΕΔΥ είναι για το 2017 συνολικά ( μαζί με μισθούς, λειτουργικά έξοδα κλπ) 451 εκ. ευρώ, όταν το 2016 ήταν 373 εκ. και το 2015 ήταν 363 εκ. Είναι η 1η, οριακή έστω, υποχώρηση της λιτότητας στην Υγεία, που έρχεται να υπηρετήσει την πολιτική επιλογή της δραστικής αντιμετώπισης της «υγειονομικής φτώχειας» και της καθολικής ιατροφαρμακευτικής κάλυψης των ανασφάλιστων πολιτών, καθώς και τη διεύρυνση του «δημοσιονομικού χώρου» για αναβαθμισμένη δημόσια περίθαλψη. Ήδη, σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ, οι δημόσιες δαπάνες υγείας ως ποσοστό του ΑΕΠ έχουν ανέβει από το 4,6-4,9% της προηγούμενης 3ετίας στο 5,1% το 2015 και το 2016. Προφανώς είναι σε δραματική απόσταση από το μέσο όρο των χωρών της ΕΕ ( 6,5-7,0%), γεγονός που μας υποχρεώνει να προωθήσουμε πολιτικές σύγκλισης μετά την απεμπλοκή από τις μνημονιακές δεσμεύσεις και τη δημοσιονομική επιτροπεία.
Η σημερινή κυβέρνηση με το ν.4368/2016 έχει ήδη ανακουφίσει 2,5 περίπου εκατομμύρια πολίτες, δίνοντας τη δυνατότητα σε 767.000 δικαιούχους με πολύ χαμηλό εισόδημα να έχουν μηδενική συμμετοχή στα φάρμακα, καλύπτοντας 190.788 ανασφάλιστους πολίτες για εργαστηριακές εξετάσεις αξίας 21,6 εκ. ευρώ στις δημόσιες δομές και 274.222 για φάρμακα αξίας 62,7 εκ. ευρώ μέσα στο 2016. Από τους δικαιούχους δωρεάν φαρμακευτικής κάλυψης, ήδη από 1-8-2016 82.000 εξ’ αυτών συνταγογραφήθηκαν και πήραν από τα ιδιωτικά φαρμακεία φάρμακα αξίας 19,1 εκ. ευρώ. Ενώ στο αμέσως επόμενο διάστημα δρομολογείται η κάλυψη των ανασφάλιστων με ιατρικά βοηθήματα, αναλώσιμο υγειονομικό υλικό και άλλες παροχές μέσω του ΕΟΠΥΥ για παθήσεις όπως ΣΔ, ΧΑΠ, Καρκίνος, Μεσογειακή Αναιμία.
Συμπληρωματικά σ’ αυτά έρχεται το ΕΣΠΑ 2016-2020, με το οποίο επιδιώκουμε να καλύψουμε ένα μέρος των αναγκών του ΕΣΥ σε υποδομές και εξοπλισμό, αλλά κυρίως να διασφαλίσουμε τη βιώσιμη χρηματοδότηση της μεταρρύθμισης στην ΠΦΥ, τη στήριξη των υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας, αντιμετώπισης των Εξαρτήσεων και Δημόσιας Υγείας. Από την αποσπασματικότητα, τον κατακερματισμό και την πελατειακή λογική των δράσεων και των έργων των προηγούμενων χρηματοδοτικών περιόδων, δρομολογούμε την ορθολογική αξιοποίηση των ευρωπαϊκών πόρων για να στηριχθεί ένα συνεκτικό σχέδιο αναβάθμισης της δημόσιας περίθαλψης και μεταρρυθμίσεων στο Σύστημα Υγείας.
Αναβαθμίζουμε την ηλεκτρονική διακυβέρνηση στην Υγεία, με ολοκλήρωση του Χάρτη (Άτλαντα) Υγείας και σύντομα του ατομικού ηλεκτρονικού φακέλου υγείας, με τη διασύνδεση των πληροφοριακών συστημάτων των νοσοκομείων με το κεντρικό σύστημα επιχειρηματικής ευφυΐας (BI) του Υπουργείου, με ανάπτυξη Μητρώων Χρονίων Ασθενειών και ενσωμάτωση διαγνωστικών και θεραπευτικών πρωτοκόλλων στο σύστημα ηλεκτρονικής συνταγογράφησης, με δυνατότητα να κλείνονται δωρεάν, μέσω διαδικτύου, τα ραντεβού των πολιτών στα νοσοκομεία και τις δομές του ΠΕΔΥ".
Φάρμακο
Σχετκά με τη φαρμακευτική πολιτική, ο κ. Μπασκόζος τόνισε: "Η διαχείριση των κοινωνικών παραγόντων της υγείας, η συστηματική εφαρμογή πολιτικών πρόληψης, η ανάπτυξη ενός άρτια δομημένου συστήματος Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας και η διασφάλιση του βέλτιστου δυνατού βαθμού διείσδυσης των γενοσήμων φαρμάκων, αποτελούν τους βασικούς παράγοντες που επιτρέπουν σε κάθε ασθενή να έχει πρόσβαση στην κατάλληλη φαρμακευτική θεραπεία (συμπεριλαμβανομένων των καινοτόμων και υψηλού κόστους φαρμάκων) με βάση τις ανάγκες του, λαμβάνοντας πάντα υπόψη, σε κάθε περίπτωση, τους συγκεκριμένους δημοσιονομικούς περιορισμούς που τίθενται από τη δημοσιονομική επιτήρηση.
Αποτελεί κοινή διαπίστωση ότι το τοπίο στο πεδίο του φαρμάκου αλλάζει δραματικά, λόγω της προόδου στον τομέα της βιοϊατρικής τεχνολογίας. Σε γενικές γραμμές, η εισαγωγή της καινοτομίας στην ιατρική, συνεπάγεται κλινικό όφελος και κυρίως βελτίωση της υγείας των ασθενών. Από την άλλη πλευρά, η επίτευξη ισότιμης πρόσβασης και η διασφάλιση της μακροπρόθεσμης βιωσιμότητας των συστημάτων φροντίδας υγείας, αναδεικνύουν τις σοβαρές προκλήσεις και κυρίως, θέτουν σημαντικά ερωτήματα σχετικά με την κατανομή των πόρων.
Είναι προφανές ότι χρειαζόμαστε μια διαφορετική συνάρθρωση μεταξύ της διαδικασίας αδειοδότησης, της κοστολόγησης και της αποζημίωσης των φαρμακευτικών προϊόντων σε ένα παγκόσμιο επίπεδο. Για διαφόρους λόγους η κοστολόγηση των φαρμάκων δεν είναι πάντα διαφανής. Επιπλέον οι αποφάσεις χρηματοδότησης σε μία συγκεκριμένη χώρα σαφώς έχουν αντίκτυπο σε άλλα κράτη προκαλώντας μερικές φορές αυτό που ονομάζουμε φαινόμενο ντόμινο.. Επιπλέον, οι κλειστοί περιοριστικοί προϋπολογισμοί μπορεί να οδηγήσουν σε περαιτέρω στρέβλωση της αγοράς, σε ελλείψεις προϊόντων, σε επιπτώσεις στο επίπεδο της ποιότητας ή ακόμη και φαινόμενα μαύρης αγοράς.
Οι ελλείψεις φαρμάκων έχουν 4 κρίσιμες πτυχές:
1. Προβλήματα στην παραγωγική διαδικασία (κυρίως αφορούν εμβόλια) που απαιτούν κοινή ευρωπαϊκή διαχείριση ανάλογα με τις ανάγκες των χωρών.
2. Προβλήματα επάρκειας εισαγωγών (αφορούν κυρίως παλαιά φάρμακα και φάρμακα περιορισμένης χρήσης που δεν έχουν «εμπορικό ενδιαφέρον», αλλά και «ορφανά» φάρμακα), τα οποία εμφανίζονται σε χώρες που βρίσκονται σε οικονομική κρίση και εφαρμόζουν προγράμματα λιτότητας, έχοντας περιορισμένη αγοραστική δύναμη και αδυναμία μαζικών εισαγωγών. Στην Ελλάδα ο κρατικός φορέας που παρεμβαίνει σε τέτοιες περιπτώσεις είναι το ΙΦΕΤ αλλά λόγω προβλημάτων ρευστότητας δυσκολεύεται στην έγκαιρη, επαρκή και οικονομικά προσιτή προμήθεια των αναγκαίων φαρμάκων από άλλες χώρες. Μια λύση είναι να ενθαρρυνθεί η παραγωγή αυτών των φαρμάκων από την εγχώρια φαρμακοβιομηχανία και η διασφάλιση βιώσιμων τιμών αποζημίωσης. Το αποτέλεσμα σε κάθε περίπτωση θα είναι πολύ συμφερότερο από την εισαγωγή τους.
3. Προβλήματα επάρκειας λόγω παράλληλου εμπορίου ή λόγω απόσυρσης προϊόντων εξ’ αιτίας εξαιρετικά χαμηλών τιμών. Είναι πανευρωπαϊκό ζήτημα με αιχμή χώρες όπως η Ελλάδα που η τιμολογιακή πολιτική στοχεύει κυρίως σε συνεχείς μειώσεις τιμών φθηνών και αποτελεσματικών φαρμάκων (κυρίως γενοσήμων αλλά και off patent), οδηγώντας είτε σε παράλληλες εξαγωγές είτε σε υποκατάσταση από πολύ ακριβότερα φάρμακα χωρίς τεκμηριωμένη διαφορά στην κλινική αποτελεσματικότητα. Οι λύσεις εδώ πρέπει να αναζητηθούν σε ευρωπαϊκό επίπεδο (ανταλλαγή πληροφοριών και δεδομένων ανάμεσα στα κράτη-μέλη με ευθύνη του ΕΜΑ, κοινός ορισμός των κριτηρίων της «έλλειψης» και των «κρίσιμων-αναντικατάστατων» φαρμάκων), αλλά και σε εθνικό επίπεδο (θέσπιση καταλόγου των «κρίσιμων» φαρμάκων από τις Εθνικές Αρχές κάθε χώρας, σύστημα επιτήρησης και καταγραφής αναγκών, σταθερή συνεργασία όλων των εμπλεκομένων φορέων, πρόβλεψη αυστηρότερων κυρώσεων σε περιπτώσεις κερδοσκοπικής συμπεριφοράς από παράγοντες της φαρμακευτικής αγοράς, αλλαγή τιμολογιακής πολιτικής).
4. Προβλήματα «τεχνητών ελλείψεων» με ευθύνη φαρμακευτικών εταιρειών προς χώρες με οικονομικά προβλήματα και δημοσιονομικούς περιορισμούς. Αυτή η πρακτική που θέτει σε κίνδυνο την πρόσβαση των ασθενών σε ζωτικής σημασίας φάρμακα (αντικαρκινικά, αντιρετροϊκά, αντιαιμορροφιλικά, βιολογικοί παράγοντες κλπ) είναι επιστημονικά, ηθικά, κοινωνικά και πολιτικά απαράδεκτη. Η ΕΕ οφείλει να αναζητήσει τρόπους αποτελεσματικής παρέμβασης σε τέτοιες περιπτώσεις, λειτουργώντας ως «μηχανισμός ύστατης καταφυγής» για την εγγυημένη κάλυψη μειζόνων φαρμακευτικών αναγκών των κρατών-μελών και την προστασία της Υγείας των ευρωπαίων πολιτών. Οι πρωτοβουλίες διακρατικής συνεργασίας και από κοινού διαπραγμάτευσης κοινωνικά αποδεκτών τιμών στα ακριβά και πραγματικά καινοτόμα φάρμακα, μπορούν επίσης να συμβάλλουν θετικά στην αποτροπή ελλείψεων αυτής της φύσης.
Η Ελλάδα έχει νομοθετήσει την τρίμηνη εμπεριστατωμένη προειδοποίηση και την υποχρέωση τρίμηνου stock, προβαίνοντας σε προσωρινή απαγόρευση παράλληλων εξαγωγών ή σε εισαγωγή μέσω ΙΦΕΤ όποτε κρίνεται απαραίτητο, ωστόσο το πρόβλημα των ελλείψεων παραμένει (υπάρχουν περίπου 70 κωδικοί φαρμάκων που παρουσιάζουν κατά διαστήματα ελλείψεις).
Η αξιοποίηση συμφωνιών διαχείρισης της εισόδου στην αγορά του φαρμάκου είναι ένα βήμα προς την τιμολόγηση με βάση την αξία των προϊόντων, όμως χρειάζεται να γίνουν περισσότερα προς αυτήν την κατεύθυνση. Ίσως, θα μπορούσαμε να εξετάσουμε μια αλλαγή στα παρεχόμενα κίνητρα, αυτά που σχετίζονται με την τιμολόγηση σε εκείνα που σχετίζονται με τις διαδικασίες (όπως π.χ. η είσοδος στην αγορά, η στελέχωση, φορολογικές ελαφρύνσεις, η διαθεσιμότητα των κλινικών δεδομένων κ.α.).
Επιπλέον, υπάρχει μια αδιαμφισβήτητη ανάγκη για μεγαλύτερη διαφάνεια και έλεγχο των ερευνητικών πρακτικών και των αντίστοιχων δαπανών και κυρίως των πρακτικών προώθησης των φαρμάκων ενώ ταυτόχρονα θα πρέπει να ελεγχθούν και οι παρενέργειες από την εισαγωγή των φαρμακευτικών εταιρειών στο χρηματιστήριο.
Το ενδιαφέρον του υπουργείου Υγείας είναι η πρόσβαση στο φάρμακο όλων όσοι το έχουν πραγματικά ανάγκη, αλλά και στα καινοτόμα, σε τιμές στις οποίες να μπορεί να ανταπεξέλθει ο προϋπολογισμός.
Η ελληνική κυβέρνηση οφείλει να διασφαλίζει την δυνατότητα πρόσβασης σε όλους στο φάρμακο που έχουν πραγματικά ανάγκη, να ενισχύσει ταυτόχρονα τα εργαλεία ηλεκτρονικής διακυβέρνησης για έλεγχο και αποτροπή κακών πρακτικών συνταγογράφησης με χρήση επιστημονικά αποδεκτών θεραπευτικών πρωτοκόλλων, να διασφαλίζει την όσο το δυνατό ταχύτερη αποπληρωμή των χρεών του δημοσίου και του ΕΟΠΥΥ και την ίδια στιγμή να στηρίξει την εγχώρια παραγωγική δραστηριότητα και την ανάπτυξη της έρευνας και των κλινικών μελετών με νέους σαφείς κανόνες για όλους".
