Τι είναι ο διαβήτης τύπου 1;

Ο διαβήτης τύπου 1 είναι μια μορφή σακχαρώδη διαβήτη που εμφανίζεται κυρίως στην παιδική και εφηβική ηλικία. Προκαλείται όταν, από μία λανθασμένη απόκριση σε κάποιο αντιγόνο, το ανοσοποιητικό σύστημα επιτίθεται και καταστρέφει τα βήτα κύτταρα που παράγουν ινσουλίνη στο πάγκρεας. Υπό κανονικές συνθήκες, τα κύτταρα αυτά «ανιχνεύουν» την αύξηση του σακχάρου (γλυκόζη) στο αίμα και ανταποκρίνονται παράγοντας την απαραίτητη ποσότητα ινσουλίνης, για να μειώσουν το σάκχαρο στο αίμα.

Η ινσουλίνη δρα σαν ένα "κλειδί" που ανοίγει τα κύτταρα, επιτρέποντας στη γλυκόζη να μπει μέσα και στη συνέχεια να μετατραπεί σε ενέργεια. Χωρίς ινσουλίνη, δεν υπάρχει "κλειδί" και η γλυκόζη δεν μπορεί να μπει στα κύτταρα και παραμένει στο αίμα. Έτσι, τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα αυξάνονται πάρα πολύ, ενώ παράλληλα τα κύτταρα του σώματος στερούνται την απαραίτητη γι’ αυτά γλυκόζη. Εάν αφεθούν χωρίς θεραπεία, τα υψηλά επίπεδα σακχάρου στο αίμα μπορεί να προκαλέσουν, σε βραχυπρόθεσμο ορίζοντα, κετοξέωση, που μπορεί να οδηγήσει σε διαβητικό κώμα και θάνατο και μακροχρόνια σε βλάβες στα μάτια, τα νεφρά, το νευρικό σύστημα και την καρδιά.

Βασικά στατιστικά στοιχεία και επιβάρυνση σε όλο τον κόσμο

Το 2011, ο αριθμός των ατόμων όλων των ηλικιών με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 1, υπολογίστηκε σε πάνω από 30 εκατομμύρια σε όλον τον κόσμο, ωστόσο, σε πολλές χώρες αυτά τα δεδομένα δεν είναι διαθέσιμα.

Αριθμητικά δεδομένα από το 2014 δείχνουν ότι η συχνότητα εμφάνισης του διαβήτη τύπου 1 αυξάνεται κατά 3% ετησίως, με περίπου 79.100 νέα περιστατικά κάθε χρόνο σε νέους κάτω των 15 ετών - ένα περιστατικό κάθε 7 λεπτά. Από το 1,9 δισ. νέων κάτω των 15 ετών στον κόσμο, περίπου 497.000 έχουν διαβήτη τύπου 1. Οι περιοχές με τα υψηλότερα ποσοστά νέων κάτω των 15 ετών με διαβήτη τύπου 1 είναι η Ευρώπη (περίπου 130.000 νέοι), η Βόρεια Αμερική και η Καραϊβική (περίπου 110.000 νέοι), και η Νοτιοανατολική Ασία (σχεδόν 80.000 νέοι).

Ζώντας με διαβήτη τύπου 1 και ο κίνδυνος επιπλοκών

Για τους νέους που αντιμετωπίζουν τη νόσο κάθε μέρα, ο διαβήτης μπορεί να έχει σημαντική επίπτωση στη ζωή τους και τη συναισθηματική τους ευεξία και μερικές φορές μπορεί να γίνεται δύσκολος στη διαχείριση. Τα ανεπαρκώς ρυθμισμένα επίπεδα σακχάρου στο αίμα μπορεί να οδηγήσουν σε υπογλυκαιμίες (χαμηλά επίπεδα γλυκόζης στο αίμα) ή υπεργλυκαιμίες (υψηλά επίπεδα γλυκόζης στο αίμα). Για να ρυθμίσουν τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα τους, τα άτομα με διαβήτη τύπου 1 συνήθως ακολουθούν σχήμα με πολλές ενέσεις ινσουλίνης ημερησίως ή έχουν αντλία συνεχούς έγχυσης ινσουλίνης. Αυτή η αυστηρή καθημερινή ρύθμιση του διαβήτη συμβάλλει στη μελλοντική υγεία του ατόμου: όσο περισσότερο βρίσκεται κάποιος εκτός των κανονικών ορίων γλυκόζης στο αίμα, τόσο μεγαλύτερος κίνδυνο επιπλοκών διατρέχει6.

Πιθανές μακροπρόθεσμες επιπλοκές που προκύπτουν από τον αρρύθμιστο διαβήτη τύπου 1 περιλαμβάνουν:

• Καρδιαγγειακά προβλήματα (καρδιοπάθεια και παθήσεις των αιμοφόρων αγγείων)

• Νεφροπάθεια (νεφρική βλάβη που μπορεί να εξελιχθεί σε νεφρική ανεπάρκεια τελικού σταδίου)

• Νευροπάθεια (βλάβη των νεύρων)

• Αμφιβληστροειδοπάθεια (βλάβη στα μάτια που μπορεί να φθάσει έως και σε τύφλωση)

• Διαβητικό πόδι (συνδυασμός βλάβης των αγγείων και κακής κυκλοφορίας με πληγές που δεν κλείνουν και μπορούν να οδηγήσουν σε ακρωτηριασμό)

Περισσότεροι από το 70% των νέων ανθρώπων με διαβήτη τύπου 1 δεν πετυχαίνουν το στόχο γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης (HbA1c). Η επίτευξη γλυκαιμικού ελέγχου συνδέεται σημαντικά με καλύτερη ποιότητα ζωής για τους νέους.

Συναισθηματικός φόρτος

Η κατανόηση του συναισθηματικού φόρτου που ο διαβήτης έχει σε ένα νεαρό άτομο είναι σημαντική. Αξιολογήσεις των συναισθηματικών και ψυχοκοινωνικών παραγόντων για τα άτομα με διαβήτη τύπου 1 περιγράφονται στις διεθνείς κατευθυντήριες γραμμές για το διαβήτη, όπως αυτές από την Αμερικανική Διαβητολογική Ένωση 8 και τη Διεθνή Εταιρεία Παιδιατρικής και Εφηβικού Διαβήτη (IPSAD).

Ο Διαβήτης Τύπου 1 μπορεί:

• να οδηγήσει σε διακρίσεις και να περιορίσει τις κοινωνικές σχέσεις ενός ατόμου

• να έχει αντίκτυπο στο πόσο καλά ένα παιδί τα πάει στο σχολείο1 και επιπλέον, λόγω της έλλειψης γνώσης μέσα στο σχολείο σχετικά με το διαβήτη, να οδηγήσει το παιδί σε απομόνωση και στιγματισμό

• να επιβαρύνει τόσο οικονομικά όσο και συναισθηματικά όλη την οικογένεια (κόστος για την ιατροφαρμακευτική περίθαλψη και τις καθημερινές ανάγκες του παιδιού)

Ο διαβήτης τύπου 1 είναι μια χρόνια νόσος με βραχυπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες επιπλοκές. Ο αριθμός των ατόμων με διαβήτη τύπου 1 αυξάνεται κάθε χρόνο με ταχείς ρυθμούς, ιδίως μεταξύ των νέων κάτω των 15 ετών. Η διάγνωση του διαβήτη σε μικρή ηλικία έχει επιπτώσεις, προβάλλοντας την ανάγκη ρύθμισης του διαβήτη τύπου 1 και των επιπλοκών του νωρίτερα και για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα στη ζωή των ασθενών.

Ο έλεγχος του διαβήτη τύπου 1 είναι το πρώτο βήμα που επιτρέπει στους ανθρώπους που ζουν με διαβήτη να κάνουν τα όνειρά τους πραγματικότητα.